Iαπωνια

Θεατρο Νο και Καμπουκι, Σιντοισμος και Βουδισμος, "matsa": ιερη τελετουργια με κονιορτοποιημενο πρασινο τσαι, Σαμουραι, χαρακιρι και μοναδικη τεχνη στα σπαθια, Γκεισες,Ιαπωνικη τεχνη με κυριο χαρακτηριστικο την λιτοτητα και τα πλουσια χρωματα....πολιτισμος ανυπερβλητος, κουλτουρα μακραιωνη και πλουσια που ξετυλιγεται σε ολες τις εκφανσεις της ζωης του μικρου αυτου κρατιδιου της Ανατολης.
Η αρχαιοτερη θρησκεια της Ιαπωνιας ειναι ο Σιντοισμος, η πιο διαδεδομενη στην εποχη μας ανιμιστικη λατρεια. Τα υπεροχα,επιβλητικα κοκκινα ιερα χτιζονται σε φυσικο περιβαλλον και εκει εκτελουνται οι τελετουργιες. Λεξη κλειδι του Σιντοισμου ειναι το "Καμι" που σημαινει πνευμα και που πιστευεται οτι κατοικει σε ολα τα φυσικα στοιχεια εμψυχα και αψυχα. Κυριαρχη μορφη ολων αυτων ειναι η θεα του ηλιου Αματερασου της οποιας συμβολο ειναι η ανατολη του ηλιου. Αξιοσημειωτο ειναι οτι ειναι η μοναδικη θρησκεια που επιτρεπει σε γυναικες να ασκουν το λειτουργημα της ιερειας ενω οι τελετες διεξαγονται με χορο,παντομιμα,μουσικη. Προκειται για θρησκεια η οποια προσανατολιζεται στη φυση και στα λατρεια των προγονων οι οποιοι περιφερονται αναμεσα στους ζωντανους με τη μορφη πνευματων. Αυτο ακριβως ειναι και το στοιχειο στο οποιο βασιστηκε το θεατρο Νο. Αυτο, συγχωνευοντας  τις ιδεες του βουδισμου - ο οποιος αποτελει μαζι με τον σιντοισμο τις 2 θρησκειες της Ιαπωνιες - με τις σιντοιστικες τελετουργιες διαμορφωσε ενα μοναδικο ειδος θεατρου,εξοχο μεσα στην λιτοτητα του και στα φανταχτερα κοστουμια του. Αξιοποιωντας τις αρχες της λιτοτητας, τους μυθους γυρω απο τα πνευματα και την διαδικασια εξαγνισμου τους και την βουδιστικη φιλοσοφια που αναγει την πνευματικοτητα σε τροπο ζωης το θεατρο Νο ειναι ενας μοναδικος συγκερασμος αυτων των 2 θρησκειων. Πειθαρχια,συμβολισμοι,στυλιζαρισμενες κινησεις,μακροσυρτο τραγουδι,ιερατικος χορος,παντομιμ ειναι μερικα απο τα χαρακτηριστικα του θεατρου Νο το οποιο γεννηθηκε - οπως και το αρχαιο ελληνικο θεατρο- απο θρησκευτικες τελετες. Χαρακτηριστικο του θεατρου Νο ειναι η αναπαρασταση του δραματος σε νοητο και οχι σε ρεαλιστικο επιπεδο. Οι ηθοποιοι ζουνε τον ρολο τους σιωπηλα,βιωνουνε την ενταση αθορυβα και υποδυονται τους χαρακτηρες τους σε πνευματικο επιπεδο. Κατι που στους αμυητους μπορει να φανει ακατανοητο,βαρετο και ανουσιο.
   Ενα εξισου ενδιαφερον στοιχειο της Ιαπωνικης κουλτουρας ειναι οι Σαμουραι οι δεινοι αυτοι πολεμιστες οι οποιο ορκιζονταν πιστη μεχρι θανατου στον αρχηγο τους. Την πιστη αυτη αποδεικνυαν με την τελεση αυτοκτονιας "χαρακιρι". Προκειται για εναν επωδυνο τροπο θανατου ο οποιος εκτελουνταν με τον Σαμουραι να βυθιζει το σπαθι στην κοιλια του ενω καποιος "βοηθος" - ο οποιος επρεπε να ητανε απο το στενο του περιβαλλον - του εκοβε το κεφαλι. Αυτη η ροπη των Ιαπωνων προς την αυτοκτονια για χαρη της "τιμης" τους εξακολουθει εως σημερα μονο που αντι να βυθιζουνε σπαθια στο σωμα τους πεφτουνε απο τους τεραστιους ουρανοξυστες που στολιζουνε το Τοκυο και αλλες μεγαλες πολεις. Αξιζει να σημειωθει οτι οι Σαμουραι ητανε αριστοι τεχνιτες στην κατασκευη σπαθιων - ειχανε αναπτυξει αξεπεραστες τεχνικες- και η κατασκευη τους αποτελουσε τελετουργια. Ο λογος γι' αυτο ητανε η πεποιθηση που ειχανε οτι στα σπαθια κατοικουσανε πνευματα αρα ητανε αντικειμενα με δικη τους βουληση και ζωη. Αν ο σαμουραι εχανε στη μαχη "μιλουσε" με το πνευμα του σπαθιου και προσπαθουσε να μαθει γιατι δεν τον υπερασπιστηκε.
Πολεμικη τεχνη της Ιαπωνιας ειναι το πασιγνωστο καρατε που σημαινει "αδειο χερι" γιατι η μαχη διεξαγοτανε χωρις οπλα.
   Αδιαμφισβητητα το γοητευτικοτερο στοιχειο της Ιαπωνικης κουλτουρας ητανε οι Γκεισες. Γκεισα θα πει "το ατομο που γνωριζει καποια τεχνη": γκει = τεχνη και sha = ατομο. Αντιθετα απ' οτι πιστευεται στη Δυση η γκεισα δεν ητανε πορνη πολυτελειας. Απο μικρη ηλικια εκπαιδευοτανε στην ψυχαγωγια ανδρων εξασκουμενη στην εκτελεση μουσικων οργανων - σαμισεν- στην απαγγελια ποιηματων,στον χορο και στην συζητηση. Ο κοσμος της γκεισας ονομαζοτανε "κοσμος των λουλλουδιων και των ιτιων" και εκπαιδευονταν στην τελεση αυστηρων τελετουργικων. Οι γκεισες αν και πληρωνονταν για την παροχη ψυχαγωγιας δεν πληρωνονταν για να κανουνε sex. Αυτες που το κανανε δηλ. οι πορνες πολυτελειας ονομαζονταν oiran και διαφερανε απο τις γκεισες μονο στο δεσιμο του ομπι (οι μεν το δενανε πισω και οι δε μπροστα για να ειναι πιο ευκολη η αφαιρεση του). Ο λογος που εφτασε στην εποχη μας η λεξη γκεισα να σημαινει πορνη πολυτελειας ειναι επειδη κατα τη διαρκεια του β' παγκοσμιου πολεμου καποιες πορνες με την ονομασια geisee παρουσιαζονταν στους αμερικανους ως γκεισες.Αυτοι εχοντας πληρη αγνοια της Ιαπωνικης κουλτουρας πιστευαν οτι πλαγιαζαν με πραγματικες γκεισες και αυτο ειχε σαν αποτελεσμα η λεξη γκεισα να γινει συνωνυμο της ιεροδουλης. Στην πραγματικοτητα στις γκεισες επιβαλλοταν η αγαμια οσο εξασκουσαν το επαγγελμα. Αν παντρευονταν αποσυρονταν ενω αν συναπταν σχεση με καποιον επρεπε να ητανε στα ορια της ευπρεπειας,της σοβαροτητας και της μονιμοτητας. Η διατηρηση της φημης τους ητανε κατι πολυ σημαντικο. Σημαντικο προσωπο στη ζωη μιας γκεισες μπορουσε να ητανε ο Danna δηλ. ενας πολυ πλουσιος αντρας ο οποιος αναλαμβανε την πολυεξοδη εκπαιδευση της χωρις απαραιτητα να συναπτει ερωτικη σχεση μαζι της. Το χαρακτηριστικο τους μακιγιαζ, το εξεζητημενο σινιον που αφηνε ακαλυπτο στον αυχενα μια περιοχη σε σχημα V η W (ως ερωτικο σημειο), τα πολυχρωμα κιμονο,τα ομπι και τα ξυλινα παπουτσια κατεστησαν τις γκεισες σημα κατατεθεν της Ιαπωνικης κουλτουρας.
   Ας μην παραλειφθει και η πολιτιστικη κληρονομια της Ιαπωνιας σε ποιηση,μουσικη,ζωγραφικη (Ιαπωνικη χαρακτικη) αλλα και στον κινηματογραφο (Ακιρα Κουρασαβα).....Αναλογη κληρονομια εχουνε αφησει και στον αθλητισμο: τεραστιοι ανθρωπινοι ογκοι 150 κιλων ο καθενας εξασκουνται σε ενα απο τα αρχαιοτερα αθληματα στον κοσμο.Φορωντας την φαρδια μεταξενια,πανακριβη ζωνη τους,το τεραστιο κορδονι 13 κιλων αναμεσα στα ποδια τους και τον επιδεξια πλεγμενο κοτσο τους εμφανιζονται στην στρωμενη με αμμο παλαιστρα. Στεκονται στο κεντρο ενος κυκλου και ανοιγουν διαπλατα τα χερια τους για να δειξουν οτι δεν κατεχουν οπλα,αναμετριουνται για λιγο με το βλεμμα και με το συνθημα οι δυο γιγαντιοι ογκοι συγκρουονται μετωπικα. Το αθλημα χανεται στα βαθη της ιστοριας της Ιαπωνιας και συνδεεται με μυθους σχετικα με την αναληψη της εξουσιας απο εναν Ιαπωνα αυτοκρατορα. Η εκπαιδευση των ανθρωπινων αυτων ογκων ειναι εξισου αυστηρη με αυτη των γκεισων. Διαμενουν και σιτιζονται σε σχολεια - σπιτια, ακολουθουν εναν τελετουργικο τροπο ζωης, σεβονται την ιεραρχια και καταναλωνουν τεραστιες ποσοτητες θαλλασσινων φυκιων,κοτοπουλου,ψαριου και μπιρας για να..παχυνουν. Μετα το φαγητο ακολουθει υπνος για να μην γινει...καυση των θερμιδων!!! Αλλη ενδιαφερουσα πολεμικη τεχνη ειναι το Αικιντο το οποιο ειναι τεχνικη αυτοαμυνας. Βασιζεται περισσοτερο σε τεχνικες και λιγοτερο στη μυικη δυναμη.
   Στην Ιαπωνια γνωριζει μεγαλη ανθηση η ζωγραφικη επανω σε μεταξι και η ξυλογραφια. Στη ζωγραφικη τα προσωπα ειναι εντελως σχηματοποιημενα ενω η υποβλητικη ατμοσφαιρα διεγειρει συναισθηματα π.χ μερικα κλαδια που φαινεται να τα εχει σκορπισει ο ανεμος υποβαλλουν το συναισθημα της μελαγχολιας. Τα περισσοτερα εργα ητανε αφηγηματικες ιστοριες της ζωης του βουδα. Τα χαρακτικα αποκαλουνται "απεικονισεις του ρευστου κοσμου" και παορυσιαζουνε εικονες της καθημερινης ζωης. Η Ιαπωνικη ξυλογραφια και η ζωγραφικη επανω σε μεταξι επηρεασαν την ευρωπαικη τεχνη του 19ου αιωνα.